معرفی صنایع دستی ایران

صنایع دستی، مجموعه کالاها و ابزارهای دست ساز است که یک نمود پرمعنا از هنر، فرهنگ،بینش و باورهای مردم هر منطقه است. در تولید این محصولات اغلب از مواد اولیه بومی استفاده می شود که باعث ایجاد ارتباط فرهنگی میان جوامع و توسعه روابط در میان آنها می شود.

جالب است بدانید که پیشینه یا تاریخچه صنایع دستی به قدمت عمر بشر است و به بیشتر از ۱۴ هزار سال قبل باز میگردد. ساخت ظروف، ابزار جنگی، وسایل شکار و ابزار مصرفی توسط خود مردم انجام می شد. به مرور زمان و به تدریج، روش ها و موادی که در تولید صنایع دستی استفاده می شد تغییر کرد.

صنایع دستی و رابطه آن با فرهنگ

از جمله خصوصیات صنایع دستی ایران این است که این صنعت آیین فرهنگ ملی و روح ملت کشور ها می باشد که با رجوع به آمار صنایع دستی کشور ها به سادگی میتوان به روحیه مردم آن کشور پی برد، بنابراین صنایع دستی فقط یک کالا برای مبادله نیست بلکه خصوصیات و ویژگی های فرهنگی و اقوام از طریق صنایع دستی مبادله می شود و یک نوع ارتباط را ایجاد می کند.

به طور کلی صنایع دستی مجموعه ای از هنر ها است که محصول آن اغلب از ابزار ها و مواد اولیه بومی تشکیل شده است و متاثر از هنر و خلاقیت سازنده آن است. این هنر نتیجه روح ملت ها، فرهنگ ها و هنرهای مختلفی است که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و صنایع دستی هر قوم و ملیت یک ابزار بسیار مناسب برای شناخت بیشتر آداب و باورهای آنها است.

ارزش صنایع دستی

آنچه که به صنایع دستی ایران شأن والایی می بخشد، مواد به کار رفته در آن نیست بلکه خلاقیت مردمانی است که توانسته اند با گذشت زمان و یک شناخت صحیح از مواد اولیه موجود در زیست بوم خود، آنها را در ترکیب خلاقانه ای به بهترین نحو ممکن برای تولید اثر کاربردی به کار گیرند. در آثار صنایع دستی، دقت، حوصله، کاربست صحیح عناصر و مواد بومی و ظرافت به خوبی با بینش های فرهنگی و قومی و باورها، در هم می آمیزد و تولید خلاقانه اثری منحصر به فرد را شکل میدهد.

انواع صنایع دستی 

برای طبقه بندی انواع صنایع دستی در ایران از انواع دسته بندی ها می توانیم استفاده کنیم، محصولات تولیدات هنری و صنایع دستی را بر اساس جغرافیا، تکنیک ساخت، کاربرد و پارامتر های دیگر میتوان دسته بندی کرد.

 

هنر بافته های داری 

فرشو گلیم از مهمترین صنایع دستی ایران است که نماد فرهنگ و هویت ایرانی است

 

هنر صنایع دستی روی فلز

ماده اولیه در این دسته از هنر ها، انواع فلز ها هستند که از دل زمین استخراج و تخلیص شده اند و هم اکنون به دست یک هنرمند چیره دست سپرده میشوند تا با استفاده از مهارت خود از آنها استفاده کند.

هنر صنایع دستی بر روی شیشه

همواره در صنایع دستی ایران به تکنیک ها و هنرهای روی شیشه توجه بسیاری شده است که از این رو شاهد صنایع دستی مانند: هنر ویترای و هنر بلورسازی هستیم.

هنر صنایع دستی روی چوب

یکی از پرکاربرد ترین متریال ها برای انسانها، چوب بوده است، چه برای ساخت خانه و چه برای درست کردن آتش. به همین دلیل در کشوری مثل ایران هنرهای چوب کاری با کیفیت بالا به شدت محبوب هستند که برخی از آنها عبارتند از:  هنر خاتم کاری و هنر منبت کاری و… .

هنر صنایع دستی با کاغذ

از زمانی که بر اثر تبادلات تجاری-فرهنگی، کاغذ وارد ایران شد و کتابت شیوه جدی تر را به خود گرفت، هنرمندان ایرانی همواره تلاش کردند تا کاغذ ها و صفحات کتاب هایشان را به بهترین وجه بیارایند تا حض بصری را برای بیننده نیز مهیا کنند. تعدادی از هنرهای با ذوق ایرانی عبارتند از: هنر کاغذ سازی، هنر صحافی، هنر نگارگری، هنر تذهیب و هنر خوشنویسی.

 

هنرهای مرتبط با پارچه و الیاف

بهتر است بدانید که این دسته از هنرهای صنایع دستی تقریباً بزرگترین دسته از صنایع دستی ایران را تشکیل می دهند و به تنهایی دارای تنوع بسیار فوق‌العاده ای هستند. برای مثال می‌توان به  سوزن دوزی، خامه دوزی، سیاه دوزی، پته دوزی، ملیله دوزی، گلابتون دوزی، زرتشتی دوزی، قلاب دوزی، چشمه دوزی، سکمه دوزی و قیطان دوزی اشاره کرد.